سید مصطفى محقق داماد

سید مصطفى محقق داماد

 

1

حقوقدان، اسلام پژوه و استاد فلسفه و سیاست. متولد ،۱۳۲۴ قم

فرزند مرحوم آیت الله محقق داماد از مجتهدان بنام معاصر

شاگرد و دوست استاد شهید مرتضى مطهرى

اخذ مدرک اجتهاد از حوزه علمیه قم در سال ۱۳۵۰

کارشناسى فلسفه و حکمت اسلامى از دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۹

کارشناسى ارشد فقه و حقوق از دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۰

دکتراى حقوق بین الملل از دانشکده حقوق دانشگاه لون - لانوبلژیک در سال ۱۳۷۳

مدیر دپارتمان مطالعات اسلامى آکادمى علوم جمهورى اسلامى از سال ۱۳۶۹ تاکنون

مدیر دپارتمان حقوق مرکز مطالعات و تحقیقات کتابهاى دانشگاهى رشته علوم انسانى ۱۳۶۶ تاکنون

مدیر دپارتمان حقوق دانشگاه تربیت مدرس تهران از سال ۱۳۶۵ تاکنون

مدیر دپارتمان فلسفه دانشگاه شهید مطهرى از سال ۱۳۷۰ تاکنون

عضویت پیوسته در فرهنگستان علوم جمهورى اسلامی ایران

حقوقدان، اسلام پژوه و استاد فلسفه و سیاست. متولد ،۱۳۲۴ قم

فرزند مرحوم آیت الله محقق داماد از مجتهدان بنام معاصر

شاگرد و دوست استاد شهید مرتضى مطهرى

اخذ مدرک اجتهاد از حوزه علمیه قم در سال ۱۳۵۰

کارشناسى فلسفه و حکمت اسلامى از دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۹

کارشناسى ارشد فقه و حقوق از دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۰

دکتراى حقوق بین الملل از دانشکده حقوق دانشگاه لون - لانوبلژیک در سال ۱۳۷۳

مدیر دپارتمان مطالعات اسلامى آکادمى علوم جمهورى اسلامى از سال ۱۳۶۹ تاکنون

مدیر دپارتمان حقوق مرکز مطالعات و تحقیقات کتابهاى دانشگاهى رشته علوم انسانى ۱۳۶۶ تاکنون

مدیر دپارتمان حقوق دانشگاه تربیت مدرس تهران از سال ۱۳۶۵ تاکنون

مدیر دپارتمان فلسفه دانشگاه شهید مطهرى از سال ۱۳۷۰ تاکنون

عضویت پیوسته در فرهنگستان علوم جمهورى اسلامى ایران

برخى ازتألیفات وى عبارتند از: احتکار از نظرگاه فقه اسلام، اصول فقه - مبحث الفاظ، اصول فقه - منابع فقه، قواعد فقه بخش مدنى ۱ و،۲ بررسى فقهى و حقوقى وصیت، حقوق روابط بین الملل در اسلام و...

از مجموعه کسانى که نزد شهید مطهرى شاگردى کرده اند، سید مصطفى محقق داماد، یگانه تر از دیگران باقى مانده است. چرا که در درک و انتقال دیدگاه هاى استاد، چه در تفسیر قرآن، چه در اقتصاد اسلامى و چه درحوزه اسلام سیاسى، نکات و نقاطى را موردتوجه و تأکید قرارداده و مى دهد که ادامه مشرب فکرى آن زنده یاد به شمار مى رود.

سید مصطفى محقق داماد (احمدآبادى) اهل قم است و متولد سال ۱۳۲۴. او از معدود فقهایى است که تحصیلات عالى خود را در فرنگ به پایان برده است و دکتراى حقوق بین الملل اش را از دانشکده حقوق «لون - لانو» بلژیک اخذ کرده است. از این رو شاید بتوان نگاه او را به گونه اى پل میان سنت و تجدد دانست. محقق داماد البته در فقه هم به درجه اجتهاد رسیده است و او را براساس سنت حوزه هاى علمیه «آیت الله» مى نامند.

در سابقه او سمت هاى فرهنگى بسیارى را مى توان دید. از استادى دانشگاه و تحقیق و تدریس دراین عرصه تا ریاست بخش حقوق مرکز مطالعات و تحقیقات کتابهاى دانشگاهى علوم انسانى که از سال ۶۸ تاکنون عهده دار آن است تا عضویت پیوسته در فرهنگستان علوم. محقق داماد ازجمله کسانى است که مدافع پرداختن به اندیشه شهید مطهرى است و دراین باره مى گوید: اگر بخواهیم تعدادى ازعالمان اسلامى را درطول تاریخ نام ببریم که توانستند در جامعه اسلامى تحول فکرى ایجادکنند، تعدادشان زیاد نیست. ما عالمان اسلامى بزرگى داشتیم که صاحب فکر، مکتب و تفکر بودند و محافل علمى، آموزشى و تحقیقى داشتند. مثلاً فقهاى بزرگ فلاسفه، اینها درطول تاریخ زیاد بودند.

اما تحول اجتماعى آنان بسیار کم بود و نتوانستند تأثیرگذار باشند و در پیکر جامعه نفوذ کرده باشند. به گذشته ها اگر کارى نداشته باشیم، در قرن حاضر لااقل معدود افرادى را مى شناسیم که هم تأثیرگذار بودند و هم در پیکر جامعه نفوذ کرده اند.

استاد شهید مطهرى هم در زمان حیاتش این نقش را داشت، هم با شهادتش و هم پس از شهادتش. (یعنى خود شهادت ایشان خیلى موج ایجاد کرد.) و هنوز آثارشان در جامعه تأثیرگذار است و درجریان ایجاد کرده و در آینده نیز ایجاد خواهدکرد. مطهرى یک عالم مؤثر در جامعه است. ضرورت پرداختن به اندیشه ایشان باید موردبحث قراربگیرد.»

محقق داماد خود فرزند آیت الله محقق داماد است که از بزرگان علم و فقه در زمان خود بودند و افرادى چون شهید مطهرى نزد او تلمذ کرده اند. او علاوه بر شاگردى پدر، شاگردى بزرگان دیگرى ازجمله علامه فقید طباطبایى را نیز درکارنامه افتخارات خود دارد و با این حال تلمذ وشاگردى شهید مطهرى براى محقق داماد افتخاربزرگى است که نصیب هر پژوهشگر و عالمى نمى شود.

از خاطرات محقق داماد مى توان به کلاس هاى مرحوم مطهرى که او در آنها شرکت مى کرد، اشاره کرد. چنانچه مى گوید: در سال ۴۵ که سال هاى آخر دانشگاه را طى مى کردم، علاقه مند شدم فلسفه بخوانم. پدرم با فلسفه آشنایى نداشت؛ اما مخالف هم نبود که ما با افراد و شخصیت هاى حکیم آشنا شویم. [به همین دلیل معتقد بودند] اگر مى خواهى فلسفه بخوانى پیش استادش بخوان. پیش کسى که این چیزها را مى داند. من منطق منظومه را در قم پیش استاد متخصصى خواندم، مرحوم پدرم به من گفت اگر مى خواهى فلسفه بخوانى یا پیش حاج آقا مهدى (حائرى یزدى) بخوان یا پیش آقاى مطهرى، آن وقت مرحوم دایى ما آیت الله مهدى حائرى یزدى در کانادا بودند. من خدمت آقاى مطهرى رسیدم. در سال۴۷ ، ۴۸. مرحوم آقاى مهطرى مرا با محبت پذیرفتند. چون ایشان یکى از شاگردهاى پدرم بودند. پیغام پدرم را دادم و نزد آقاى مطهرى به طور خصوصى فلسفه را شروع کردم. من به مرحوم مطهرى گفتم، اگر براى مطرح کردن افکارتان در قم درسى را شروع کنید، خیلى مناسب است. کم کم این فکر را پذیرفتند و در قم، پایگاهى داشتند و از سال۱۳۵۲ تمایل پیدا کردند و هفته اى یک روز به قم مى آمدند. یک جلسه اى در منزل ما به صورت محرمانه برگزار مى شد که مباحثى را مطرح مى کردند و خیلى هم محدود بود. همان روز در منزل ایشان در تهران لیستى را آماده کردیم، افرادى که تمایل داشتند شرکت کنند عبارت بودند از: آیت الله سیدحسن طاهرى، خرم آبادى، آقاى مدرسى طباطبایى که امروز در دانشگاه «پرینستون» استاد هستند و آقاى احمدى یزدى، آیت الله سیدعلى محقق داماد، آقاى ربانى املشى و... جلسه اول خیلى محدود در منزل ما شروع شد. ایشان احساس کردند که ساواک از رفت و آمد ما سوءظن مى برد و منزل ما را تحت نظر مى گیرد که گرفت و من را به ساواک احضار کردند. ایشان سعى کردند جاى دیگر نروند که یک نفر طرف این قضیه باشد. ولى براى اینکه پوشش داشته باشیم یک کار گروهى و عمومى شروع کردیم. جلسه اول درس اشارات بود و بعد تبدیل شد به اسفار براى عموم، آن جلسه کم کم توسعه پیدا کرد ولى با هم خیلى محدود بود. یادم مى آید سالهاى آخر افرادى مثل آقاى خاتمى که الآن رئیس جمهور هستند شرکت مى کردند. آقاى معادى خواه، دکتر بهشتى، آقاى نبوى .... درس ایشان ضبط مى شد و پیاده مى شد. درسهاى اول راجع به منطق بود و تعارضات منطقى، چند سال درباره منطق بحث شد. ۱ تا ۲ سال منطق پیش رفت. ایشان پیشنهاد دادند کتاب و فلسفه هگل ترجمه آقاى حمید عنایت که از نوشته «استیس» است را معیار قرار بدهیم و بخوانیم و ایشان براى ما توضیح بدهند و فلسفه غرب را نقد کنند. آقاى حمید عنایت در درس منظومه ایشان در تهران شرکت مى کردند و همدرس ما بودند. گاهى هم عبارتها را با ایشان در میان مى گذاشت که این عبارت گنگ است و به نظر مى رسد ترجمه اش درست نباشد. تقریباً همه فلسفه هگل را قطعه به قطعه بحث کردند. تا اینکه سال ۱۳۵۶ شد. در سال،۵۶ کم کم انقلاب اوج گرفت. ایشان همه درسها را تعطیل کردندو قرار شد جلسه درس را اختصاص بدهیم به حکومت اسلامى، حدود یک سال تدریس به حکومت اسلامى اختصاص پیدا کرد. آن درسها چاپ نشد. مباحث بسیار وسیعى که نزد من است. همچنین درسهایى از منطق است که نوشته ام.»

از دغدغه هاى اصلى محقق داماد گفت وگوى ادیان بویژه اسلام و مسیحیت است. او در این باره تلاشهاى بسیارى کرده است که نوشتن مقالات متعدد و برپایى سخنرانى هاى مختلف از جمله این اقدامات است. محقق داماد در خصوص ضرورت گفت وگوى ادیان مى گوید: گفت وگو به این منظور که پیروان دو دین به درک و شناخت هم برسند و واقعیت را هم درک کنند، گفت وگوى موردنیاز جامعه بشرى امروز است. با این همه او معتقد است: «آنچه در ادبیات امروز به آن گفت وگو مى گوییم، در واقع بحث، جدل، تبشیر و موعظه است. نه گفت وگو. اما حوادثى که در تاریخ و بعد از جنگ جهانى رخ داد، باعث شد مسیحیان و پیروان ادیان روش دیگرى را در پیش گیرند. چون متفکران دینى و متکلمان حس کردند باید در روابط خود با سایر ادیان تجدیدنظر کنند و دست از جدال بردارند و براى تبلیغ دین خود اصرار نورزند، بلکه روشى ابداع کنند که پیروان ادیان به طور مساوى با هم سخن گویند، در اینجا بود که بحث دیالوگ مطرح شد.» او معتقد است: براى دستیابى به این هدف این پرسش پیش مى آید که این گفت وگو چگونه باید انجام شود و راه علمى آن چیست؟ «رادهاکریشنا» در کتاب خود مى گوید: مطالعه ادیان، دیگر مؤمنان را به هم نزدیک مى کند و کمک مى کند تا عقاید دیگران را درک کنند، اشتباهاتى که از سوءتفاهم ناشى مى شود، برطرف مى شود و ما نیز توسط آنچه دیگران در دین خود تبیین مى کنند، معتقدات خود را تأیید مى کنیم.»

سیدمصطفى محقق داماد ضمن اشاره به این نکته که در این راه باید از کسانى که این راه را طى کرده اند و موفق بوده اند سود جوییم، مونتکومرى وات، اسلام شناس مسیحى و «جان هیک» را به عنوان دو نفر از کسانى که در نتیجه دیالوگ هاى بیرونى و همچنین دیالوگ هاى درونى با اسلام، تحولى در نظام اعتقادى خودشان ایجاد کردند، نام مى برد و مى افزاید: اگر ما مسلمان ها نیز مى توانستیم این روش را انتخاب کنیم، مى توانستیم تحول عظیمى در روابط مان با سایر ادیان به وجود آوریم. جان هیک از خود پرسید: آیا ما راه مسیحیت را تنها راه مى دانیم به گونه اى که رستگارى را منحصر به آن مى دانیم یا ما ادیان بزرگ بشرى را به عنوان راههاى دیگر زندگى و رستگارى باید در نظر آوریم؟ این سؤال ناظر به مسأله حصاراندیشى یا نفى دیگران در مسیحیت و سایر ادیان است. چرا که هر یک از ادیان تاکنون خود و دین خود را حقیقى و بر حق مى دانسته و ادیان دیگر را باطل و منسوخ فرض کرده است.» او تصریح مى کند: براى پیشگیرى از این امر وقتى افراد وارد گفت وگو مى شوند، باید این احتمال را بدهند که راه نجات در راههاى دیگر هم وجود دارد، وگرنه اگر با دید متعصبانه وارد شوند، یا باید تبشیر شود یا موعظه یا جدال.

سیدمصطفى محقق داماد ضمن اشاره به غزالى از او به عنوان دانشمند مسلمانى نام مى برد که ده قرن قبل اظهار داشته است: هرکسى در هر دین و مذهبى که باشد، فکر مى کند راه نجات در دین و مذهب اوست و آیا نباید این احتمال را بدهد که نجات در دین دیگرى هم مى تواند باشد؟ اگر من به عنوان مسلمان گمان مى کنم که راه نجات در مسلمانى است، یک مسیحى و بودایى هم همین تفکر را در حق دین خود دارد. او با اشاره به کتاب برخورد اسلام و مسیحیت، نوشته جان هیک مى گوید: در این کتاب روابط تاریخى صدراسلام تا عصر حاضر بیان شده و نشان مى دهد که روابط گذشته بیشتر خصمانه بوده است. او معتقد است: «ما دو نوع روابط خصمانه داریم: یکى روابط خصمانه آگاهانه و دیگرى عدم همزبانى است که باعث عدم درک متقابل مى شود.» او مى گوید: مونتکومرى وات مى گوید: پیروان مسیحیت باید ادیان دیگر را محترم بشمارند و دست از عقیده سنتى خود مبنى بر اینکه ملت برتر هستند، بردارند. وات مى گفت: من با وجودى که مسیحى هستم و وفادار، حقانیت دین اسلام را قبول دارم و حضرت محمد(ص) را به عنوان پیامبر خدا قبول دارم.

به نظر مى رسد با توجه به سؤالات و شکافهایى که امروز نسل نو و جدید با برخى از مسائل اسلام پیدا کرده است وجود کسانى چون سیدمصطفى محقق داماد که فرزند خلف پدر بزرگوار خود و شاگرد بحق استاد مطهرى است بیش از پیش ضرورى است و ازاین رو مهرگان به نوشتن درباره او به خود مى نازد.

در نگارش این مطلب از ویژه نامه شهید مطهرى روزنامه همشهرى که اردیبهشت ۸۴ انتشار یافت نیز استفاده شده است.

دکتر سید علی شایگان

دکتر سید علی شایگان
دکتر سیدعلی شایگان، یکی از نخستین استادان رشته حقوق مدنی در دانشکده حقوق بود او در سال 1281 (ش) در شیراز به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی، ابتدایی و بخشی از تحصیلات دوره متوسطه را در زادگاهش سپری کرد. بقیه دوره متوسطه را در تهران گذراند. آنگاه بلافاصله به مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی رفت و با درجه لیسانس قضایی فارغ التحصیل شد. 
در سال 1306 (ش) برای تکمیل تحصیلات به فرانسه رفت . دو سال دردانشکده حقوق لیون به فراگیری علم حقوق پرداخت بعد به دانشکده حقوق دانشگاه پاریس رفت و سرانجام با ارائه پایان نامه تاریخ حقوق عمومی اسلام موفق به اخذ دکترای حقوق در رشته حقوق عمومی و اقتصاد شد. در سال 1313 (ش) به تدریس در دانشکده حقوق تهران پرداخت و در همین سال به معاونت دانشکده نیز منصوب شد. 
در سال 1326 (ش) به عنوان استاد درس حقوق مدنی دوره دکترای حقوقی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. و سالها عهده دار ارائه این درس بود. همچنین به عنوان مستشار وزارت دارایی با این وزارتخانه همکاری داشت. یکی از آثار تاًلیفی او کتاب (حقوق مدنی) است که یکی از کتاب های درسی به شمار می آمد. 
دکتر سیدعلی شایگان، سرانجام در سن 80 سالگی و در اوئل 1360 (ش) در تهران چشم از جهان فروبست

استاد ناصر کاتوزیان

بزرگان حقوقی » استاد ناصر کاتوزیان

کاتوزیان، امیر ناصر

( ملیت: ایرانی قرن: ۱۵ )

دکتر امیر ناصر کاتوزیان سال ۱۳۱۰ شمسی در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان اقبال و دوره متوسطه را در دبیرستان علمیه گذراند و دوره‌های عالی و تکمیلی را تا اخذ مدرک دکتری رشته حقوق خصوص و اسلامی در دانشگاه تهران سپری کرد. وی از سال ۱۳۴۳ با درجه استادیاری به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت نامبرده در سال ۱۳۵۱ به درجه استادی تمام وقت گروه حقوق خصوصی و اسلامی با پایه یک استادی نائل آمد. تألیف ۴۲ جلد کتاب در زمینه‌های حقوق مدنی، فلسفه حقوق و آیین دادرسی و ارائه حدود ۴۰۰ مقاله علمی در زمینه قضایی از جمله فعالیت‌های علمی دکتر کاتوزیان است. گروه : علوم انسانی رشته : حقوق گرایش : حقوق خصوصی و اسلامی والدین و انساب : پدر امیر ناصر کاتوزیان وکیل موفق و مشهوری بود و مادر محترمشان هم خانه دار است.ایشان نیز چهار برادر ناتنی بنامهای مرحومان رضا و اصغر که به رحمت ایزدی پیوسته اند و محمد و عباس در قید حیاتند،دارد. خاطرات کودکی : دکتر ناصر کاتوزیان از دوران کودکی خود چنین می گوید: در دوم اردیبهشت ماه ???? در تهران به دنیا آمدم. محله زندگی ما خیابان ری، کوچه دردار بود. در خانه ای متولد شدم که، متاسفانه، آن را خراب کرده اند.کودکی من نیز تقریبا مثل کودکی دیگران گذشت برای تحصیل به دبستان اقبال میرفتم انتهای خیابان آبشار در محله دروازه دولاب (این دبستان هنوز هم بر جای خودش باقی است). اگر بخواهم خاطره ای از آن ایام ذکر کنم باید بگویم که در محله ما جوان ها دوست داشتند هرچه بیشتر ابراز قدرت نمایند و حریف بطلبند و غالبا با همدیگر دعوا میکردند و قهرا من هم از کتک خوردنها بی نصیب نمی ماندم! جو و فضای غالب این محیط موجب شد که من در یکی از تابستانها با سماجت تمام به ورزش بپردازم. این روحیه ورزشکاری، هنوز هم در من باقی مانده است. به مرور این فکر به ذهنم چیره شد که اگر بخواهم سالم زندگی کنم باید “قوی” باشم. استادم، مرحوم سنگلجی، میگفت: برای انسان یک سانتی متر شاخ بهتر از سه متر دم است! و من در طول زندگی این گفته طنز مرحوم سنگلجی را کاملا احساس کردم و به این نتیجه رسیدم که آدمیزاد در هر محیطی که زندگی میکند باید قوی باشد، حالا اگر در محیط دانشمندان قرار گرفت باید سلطه خودش را از نظر عقلی و علمی ثابت نماید و اگر در محیط اشخاصی که اهل دعوا و نزاع هستند قرار بگیرد باید بتواند خود را در آن جمع حفظ کند. غریزه صیانت نفس چیزی استکه هرگز نمیتوان آن را انکار کرد. تحصیلات رسمی و حرفه ای : دکتر کاتوزیان دوران ابتدایی اش را در دبستان اقبال در خیابان «شهباز» به اتمام رسانده و دوران دبیرستان را در دبیرستان علمیه طی می کند و پس از نقل مکان به خیابان «آب منگل» در خیابان ری در همان دبیرستان می ماند تا اتمام این دوران. دکتر کاتوزیان با کلاس پنجم نظام قدیم رشته علمی را دنبال می کند و در کلاس ششم آن زمان رشته ادبی را انتخاب می کند، در همان رشته ادبی در ایران شاگرد اول می شود و موفق به دریافت مدال درجه ?علمی برای اولین بار در ایران می شود. همین دریافت مدال مشوق او می شود برای ادامه تحصیل. او با انتخاب رشته حقوق تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه می دهد و در این رشته موفق به کسب مدال درجه یک علمی این رشته می شود. با فوت پدر در سال دوم دانشگاه ضربه بزرگی به دکتر کاتوزیان وارد می شود و این ضربه باعث می شود تا او از رفتن به وزارت امورخارجه پشیمان شود و رشته قضا را انتخاب کند. او در این رشته در مقاطع مختلف تا دکترا همواره با عنوان شاگرد اولی فارغ التحصیل می شود و رساله اش را در سال ???? باعنوان «وصیت» به پایان می رساند. خاطرات و وقایع تحصیل : امیر ناصر کاتوزیان از خاطرات دوران تحصیل چنین به یاد دارد: “من لازم میدانم از معلم عارف خودم مرحوم میرافضلی که به مثنوی بسیار علاقه داشت و درس عربی را به صورت تجزیه و ترکیب نهج البلاغه برای ما میگفت، یاد کنم. ایشان وقتی وارد کلاس میشد دو بیت از مثنوی را با صدای شکسته و لرزان میخواند و بچه ها بی نهایت برای این پیرمرد احترام قائل بودند و مطلقا در کلاسش لودگی و شیطنت نمیکردند. بی گمان اولین جرقه های عرفان و فلسفه توسط ایشان در ذهن و ضمیر من روشن شد. مرحوم میرافضلی قطعه ای از نهج البلاغه را سر کلاس مینوشت و بعد آن را معنی و تجزیه و ترکیب میکرد و صرف و نحو را به این طریق به ما می اموخت.” پدرم اصرار داشت که من وارد دانشکده حقوق شوم و رشته علوم سیاسی بخوانم و در وزارت خارجه مشغول به کارشوم. من هم بر اثر همین تمایل او وارد دانشکده حقوق شدم، اما دانشجوی سال دوم بودم که، متاسفانه، پدرم فوت کرد. آن روزها در وزارت خارجه کسانی را که آشنا یا قوم و خویشی در آنجا داشتند می پذیرفتند و غالبا ورود افراد متفرقه ـ حالا هر چه قدر هم که لیاقت و شایستگی داشته باشند ـ دشوار بود. از همینرو، تصمیم گرفتم که به رشته قضایی بروم. در رشته قضایی چون مغزم به ریاضیات و استدلال بیشتر توجه داشت تا به مسائلی که میباید “حفظ میشد”، توفیق بیشتری پیداکردم و در دانشکده حقوق دوباره صاحب رتبه اول شدم. در همین زمان قرار شد که محصلین برتر ایرانی را برای ادامه تحصیل به خارج بفرستند (????). در آن دوران، مرحوم دکترمصدق به عنوان نخست وزیری بسیار محبوب که در دل غالب مردم و عمدتا جوان ها جای خاصی داشت، بر سر کار بود و شاه هم با مصدق سر ستیز داشت. روزی که قرار بود شاه به من مدال درجه یک علمی بدهد، به عنوان اعتراض به رفتار شاه نسبت به مصدق، در آن جلسه اهدای مدال حاضر نشدم، و همین باعث شد که بورس تحصیلی را حذف نمایند و من از تحصیل در خارج محروم شوم. در دوره لیسانس، کشش فوق العاده ای به فرهنگ اسلامی پیدا کردم، به طوری که ورقه امتحانی اصول مرا که مرحوم استاد محمود شهابی ملاحظه کرد، از این که دانشجویی از تمام کتب فقها و اصولیین شاهد و مثال می اورد و ادله و براهین برای اثبات موضوع ذکر میکند، بسیار متعجب شد. پس از آن، ورقه مرا مهر و موم کردند و گفتند که آن را به قم می فرستیم تا آقایان مراجع و طلاب ببینند که ما در دانشکده حقوق چه جور دانشجویانی داریم. فعالیتهای ضمن تحصیل : فعالیت های ضمن تحصیل دکتر کاتوزیان بزبان خودش:” در دوران تحصیل در دبیرستان هم رئیس انجمن ورزش بودم و هم رئیس انجمن موسیقی. آن سال در رشته ادبی نیز شاگرد اول شدم و مدال درجه دوم علمی را به همین مناسبت به من دادند (????). البته باید بگویم که در موسیقی، من ساز به خصوصی نمیزدم، اما به ردیف های ایرانی تسلط داشتم و آنها را میشناختم. اما برخی از همکلاسی های من هم اکنون در موسیقی اشخاص سرشناسی هستند: مثلا مهندس همایون خرم عضو انجمنی بود که من سرپرست آن بودم و ایرج در آنجا خواننده، و ناصر ملکمطیعی کاراکتر، و دکتر بهمن نیاکان نوازنده ویلن هم عضو این انجمن بود. در مجموع در دبیرستان علمیه فعالیتهای خارج از برنامه باعث جلب توجه معلمین و مدیر مدرسه میشد. از همین رو اصرار کردند که من در همان دبیرستان بمانم و رشته ادبی بخوانم.” استادان و مربیان : اساتید امیر ناصر کاتوزیان به قرار زیر است که وی از آنها چنین یاد می کند: استاد محمد سنگلجی “ایشان به نوعی هم ذوق فقهی را در من بیدار نمودند و هم ذوق عرفانی را. من هم در درسهای مثنوی و هم در دیگر درسهای ایشان در خارج از کلاس حاضر میشدم و استفاده میکردم. به ویژه منش عرفانی و بی پیرایه ای که ایشان داشت در من ذوقی اخلاقی ایجاد کرد”،مرحوم دکتر سیدحسن امامی”دیگر استادی بود که بسیار بر من تاثیر گذاشت. بلند نظری و دیده باز ایشان از جمله صفات پسندیده ای بود که بسیار به چشم می امد و جلب نظرمیکرد. دکتر امامی قانون مدنی را از روی کتاب منصور السلطنه عدل میخواند و برای ما توضیح میداد و مطالبی را نیزخودش بر مواد آن کتاب اضافه میکرد و به ما درس میگفت”،استاد عمید و مرحوم استاد شهابی ” ایشان به واقع ”مجسمه تقوا و علم” برای من بود. هم دوره ای ها و همکاران : مهندس همایون ، ناصر ملکمطیعی کاراکتر و دکتر بهمن نیاکان از همدوره ایهای امیر ناصر کاتوزیان بوده اند. همسر و فرزندان : امیر ناصر کاتوزیان در سال ???? در سن ??سالگی ازدواج می کند که حاصل آن دو فرزند پسر است که یکی از آنها دکترای روانشناسی بالینی دارد و در حال حاضر مقیم آمریکا است و دیگری مهندس الکترونیک است و در همان دیار زندگی می کند. وقایع میانسالی : امیر ناصر کاتوزیان بعد از انقلاب فرهنگی و در جریان پاکسازی دانشگاه‌ها به انفصال ابد از خدمات دولتی محکوم شد. مدت یازده سال او به تحقیق مشغول بود تا این که در سال ۱۳۷۰ رأی پاکسازی شکسته شد و به این ترتیب استاد را به دانشکده حقوق برگرداندند. دکتر کاتوزیان از جمله نویسندگان نخستین پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی است . مشاغل و سمتهای مورد تصدی : خدمات علمی و اجرایی امیر ناصر کاتوزیان: • ۱۳۴۵ -۱۳۷۹ ,رئیس دادگاه بخش و شهرستان و مشاور دادگاه استان و معاون اداره حقوقی,کانون وکلای دادگستری • ۱۳۳۱ -۱۳۴۳ ,رئیس دادگاه بخش و شهرستان و مشاور دادگاه استان و معاون اداره حقوقی,دادگستری • ۱۳۵۴ مدیر گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران • ۱۳۳۴ ریاست دادگاه بخش اراک • ۱۳۴۳ استادیار حقوق مدنی در دانشگاه تهران • ۱۳۵۱ استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران فعالیتهای آموزشی : عناوین دروس آموزشی ارائه شده توسط دکتر کاتوزیان: کارشناسی • فلسفه حقوق کارشناسی ارشد • حقوق مدنی ۱ • مسئولیت مدنی دکتری • حقوق مدنی پیشرفته ۱ • حقوق مدنی پیشرفته ۲ • مسئولیت مدنی تطبیقی آرا و گرایشهای خاص : امیر ناصر کاتوزیان معتقد است:” انسان اندیشمند در برابر این پرسش که از کجا آمده و به کجا میرود و قانون حرکت او چیست، درمانده. در جستجوی وطن مالوف به هر تلاش دست میزند و کمتر به معلوم میرسد. جهان مادی را مسخر کرده است و بر بام آسمان نشسته، ولی راز آفرینش را دور از دسترس خود میبیند و هر زمان که پا از دایره محسوس بیرون مینهد، عقل را ناتوان و پای استدلال را چوبین مییابد. فلسفه تاریخ نیز با همه گیرایی راه به جایی نبرد، و جز مشتی فرض و ظن و قرینه ارمغانی نیاورد. خردگرایان گره ای نگشودند و آخرین دیالکتیک این شد که هستی همچنان که از مطلق آغاز شده به مطلق نیز میرسد، و در دایره ای سر به مهر در حرکت است. نومیدی از علم، انسان را به عرفان کشاند، به این سودا که در آینه صافی دل حقیقت را ببیند” جوائز و نشانها : مدالها و نشانهای علمی دکتر امیر ناصر کاتوزیان به قرار زیر است: – نشان درجه دو فرهنگ ،بمناسبت احراز رتبه نخست در امتحانات نهایی رشته ادبی سال ششم دبیرستان -۱۳۲۸ – نشان درجه یک فرهنگ بمناسبت شاگرد اولی در رشته قضایی دانشکده حقوق دانشگاه تهران-۱۳۳۲ -دریافت لوح تقدیر از کانون وکلای دادگستر مرکز -۱۳۸۳ – دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف جلد چهارم عقود معین ،کتاب سال جمهوری اسلامی از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی -دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف حقوق مدنی (عقود معین ج۳) ،به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره چهارم انتخاب کتاب سال – دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف کتاب”حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات”، به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره نوزدهم انتخاب کتاب سال -دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف کتاب “نظریه عمومی تعهدات” به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران -۱۳۸۲ -دریافت لوح تقدیر وزارت ارشاد اسلامی به مناسبت تالیف سه جلد فلسفه حقوق – دریافت نشان درجه یک دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۱-۱۳۸۲ – استاد برگزیده نماد آموزشی عالی کشور در سال ۱۳۸۱-۱۳۸۲ – استاد برگزیده دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۱ – نشان درجه یک دانش بمناسبت مجموع تحقیقات و خدمات علمی در سال۱۳۸۲ -دریافت لوح تقدیر از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۳ – دریافت لوح سپاس و تقدیر دانشکده حقوق و علوم دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۳ – دریافت لوح تقدیر ازدادگستری بیرجند با عنوان سرباز عدالت در سال ۱۳۸۴ – دریافت لوح تقدیر از دانشگاه آزاد اسلامی دامغان در سال ۱۳۷۸ – دریافت لوح تقدیر ازدانشگاه آزاد اسلامی مشهد و دانشگاه و دانشگاه فردوسی مشهد -دریافت لوح تقدیر از شعبه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی تهران – دریافت لوح تقدیر از دانشجویان دانشکده حقوق شهید بهشتی – دریافت لوح تقدیر از دانشگاه مفید در سال ۱۳۷۰ – دریافت لوح تقدیر انجمن دانش آموختگان نابینایان کشور در سال ۱۳۸۳ – تقدیر مشترک رئیس دانشگاه تهران و رئیس پردیس قم ۱۳۸۲ – دریافت لوح تقدیر از دانشجویان دوره دکتری دانشکده حقوق در سالدریافت ۱۳۸۴ – لوح تقدیر ازرئیس دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۸۲ – دریافت لوح تقدیراز دانشگاه علامه طباطبائی ۱۳۸۴ چگونگی عرضه آثار : از دکتر کاتوزیان مقالات متعددی در دو جلد کتاب تحت عنوان «گامی به سوی عدالت» به چاپ رسیده است. تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلی : ۱۳ مقاله تعداد مقالات ارائه شده در همایشها : ۴ مقاله ——————————————————————————– آثار : ۱ … گویاتر از گفتارها، مجموعه مقدمه ها، پیش گفتارها و سرآغازها ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیانناشر: دانشگاه تهران – ۱۳۸۳ ۲ اثبات و دلیل اثبات: شهادت، اماره، سوگند و اصول علمی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۳۰ اردیبهشت، ۱۳۸۵ ۳ اثبات و دلیل اثبات: قواعد عمومی اثبات – اقرار و سند ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۳۰ اردیبهشت، ۱۳۸۵ ۴ از کجا آمده ام، آمدنم بهر چه بود؟: زندگی من ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۶ تیر، ۱۳۸۶ ۵ اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۶ تحولات حقوق خصوصی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران – ۱۳۸۱ ۷ توجیه و نقد رویه قضایی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۲۱خرداد، ۱۳۸۶ ۸ حقوق مدنی (عقود معین: ج ۳) ویژگی اثر : دکتر ناصر کاتوزیان . (استاد سابق دانشکده حقوق دانشگاه تهران) تهران: بهنشر، ۱۳۶۴، وزیری، ۶۴۷ ص-این کتاب در دوره چهارم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شده است-ویژگی عقود معین آن است که از ارتباط و نظم خاصی برخوردار بوده و باید کوشید این نظم و اصول را دریافت و استخراج کرد و برای کمک به تفسیر هماهنگ و درست قانون، عقودی را که جوهر مشترک دارد در کنار هم و ذیل اصول حاکم بر آنها قرار دارد. تلاش نویسند? کتاب در این راستا بوده و برای نیل بدین مهم، عقودی را که در کتاب آمده است در دو دفتر جداگانه مطرح می کند: ۱- دفتر نخست به عاریه، ودیعه و وکالت اختصاص یافته است که این عقود چهر? «اذنی، نیابتی، امانی» را به عنوان وصف بارز و خصیص? مشترک دارا هستند. ۲- دفتر دوم، شامل عقودی است که به طور معمول در کتاب «دیون» می آید و ضمان، حواله، کفالت و رهن را شامل می شود. ۹ حقوق مدنی خانواده: اولاد، روابط پدر و مادر و فرزندان، نسب، همبستگی خانوادگی و حمایت از کودکان، فرزندخواندگی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۰ آبان، ۱۳۸۵ ۱۰ حقوق مدنی خانواده: نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۹ فروردین، ۱۳۸۵ ۱۱ حقوق مدنی: الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری) ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ – ۰۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۱۲ حقوق مدنی: الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری): مسوولیت مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران – ۲۵ شهریور، ۱۳۸۶ ۱۳ حقوق مدنی: ایقاع: نظریه عمومی – ایقاع معین ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۲۵خرداد، ۱۳۸۴ ۱۴ حقوق مدنی: عقود اذنی – وثیقه های دینی: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۵ شهریور، ۱۳۸۵ ۱۵ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: اجرای عقد و عهدشکنی مسوولیت قراردادی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۴ اردیبهشت، ۱۳۸۴ ۱۶ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: انحلال قرارداد – خیارات ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۰۳ اردیبهشت، ۱۳۸۴ ۱۷ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: انعقاد و اعتبار قرارداد، ضمانت اجرای شرایط اساسی معامله، … ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: بهمن برنا – ۱۹ مهر، ۱۳۸۵ ۱۸ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: مفهوم عقد – انعقاد و اعتبار قرارداد “تراضی” ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: بهمن برنا – ۲۱ بهمن، ۱۳۸۵ ۱۹ حقوق مدنی: مشارکتها – صلح – شرکت – مضاربه – مزارعه و مساقات – جعاله – گروبندی مشروع – صلح ویژگی اثر : یدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۲۰ حقوق مدنی: معاملات معوض – عقود تکمیلی – بیع – معاوضه – اجاره – قرض ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۶ مهر، ۱۳۸۴ ۲۱ حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات ویژگی اثر : تالیف،این کتاب ، در دوره نوزدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،به عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد. آشنایی با کتاب «حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات» حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات/ ناصر کاتوزیان.- تهران: نشر دادگستر، ۱۳۷۹٫ ۶۴۷٫ ص. کتابنامه: ص. [۶۴۵]-[۶۴۷]؛ همچنین به صورت زیرنویس. نظری? تعهدات بر تمام روابط حقوقی انسانها حکومت می کند. علاوه بر مباحث حقوق مدنی، این نظریه مبنای بسیاری از مسائل مربوط به حقوق تجارت و سایر رشته های حقوق خصوصی نیز قرار می گیرد. نگاهی به مباحث حقوق عمومی، به ویژه حقوق اداری، نشان می دهد که قواعد عمومی تعهدات در زمین? قراردادها و مسئولیت مدنی تا چه اندازه در ساختمان منطقی این رشته ها نیز اثر دارد. استخراج «نظری? عمومی تعهد» فکری بیگانه است که به تازگی در حقوق ما نفوذ پیدا کرده است: در حقوق اسلام، عقد یا معامله و ضمان قهری عنوانهای اصلی مطالعه در باب روابط اشخاص است و از احکام تعهد (به معنی دین نه پیمان) به طور پراکنده و فرعی گفتگو می شود. قانون مدنی نیز کم و بیش همین شیوه را ادامه می دهد، با این تفاوت که، براثر تقلید از روش قانون مدنی فرانسه، اصطلاح تعهد و عقد را با هم مخلوط می کند و ارزش متعارف در این زمینه به دور می افتد. مبحث تعهدات، به عنوان آثار حاصل از عقود و پاره ای از ایقاعات، در حقوق ایران، تا قبل از اثر حاضر، موضوع تحقیق مستقلی قرار نگرفته بود. این کتاب با دیدگاهی جدید و بدیع، بحث تعهدات را مطرح می نماید و همانند سایر آثار مؤلف محترم، برآورند? یکی از نیازهای اساسی اساتید و دانشجویان حقوق و قضات و اهل تحقیق در زمین? حقوق مدنی است. مؤلف محترم به سبب استمرار در مطالعه و تحقیق و نیز به جهت تسلط به زبانهای انگلیسی و فرانسوی و عربی و اشراف به حقوق اروپا و آمریکا و ممالک اسلامی، از مصادر فقهی و منابع معتبر دست اول استفاده کرده است. تازگی بسیاری از مباحث این کتاب در حقوق ایران، وسعت و جامعیت طرح مطالب، به ویژه شیو? بیان تطبیقی و مقارن آنها، شیوایی و رسایی و سبک ممتاز نویسنده و نیز وضع بحثهای تحقیقی به عنوان قرائت و تمرین به منظور افزایش دقت مخاطب از دیگر امتیازات اثر حاضر است. ۲۲ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، آثار قرارداد در رابطه دوطرف و نسبت به اشخاص ثالث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: بهمن برنا – ۱۳۸۳ ۲۳ حقوق مدنی، مشارکتها – صلح ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: گنج دانش – ۱۳۸۳ ۲۴ دوره مقدماتی حقوق مدنی: ارث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (تدوین)ناشر: میزان – ۰۵ شهریور، ۱۳۸۴ ۲۵ دوره مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی: قرارداد – ایقاع ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۲۶ دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت ویژگی اثر : تالیف-ناشر: میزان ۲۷ دوره مقدماتی حقوق مدنی: خانواده ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۸آذر، ۱۳۸۵ ۲۸ دوره مقدماتی حقوق مدنی: درسهایی از عقود معین برای دانشجویان دوره کارشناسی: بیع. اجاره. قرض. جعالعه. شرکت. صلح ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیانن اشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۲۹ دوره مقدماتی حقوق مدنی: درسهایی از عقود معین برای دانشجویان دوره کارشناسی: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۳۰ دوره مقدماتی حقوق مدنی: وقایع حقوقی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۱ مهر، ۱۳۸۵ ۳۱ دوره مقدماتی حقوق مدنی، درسهایی از: شفعه – وصیت – ارث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۰۹ آبان، ۱۳۸۶ ۳۲ طرح تقویت ظرفیتهای آموزش و پژوهش حقوق بشر: حکومت قانون و جامعه مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی – ۰۱ اسفند، ۱۳۸۵ ۳۳ عدالت قضایی، گزیده آراء ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۳۴ فلسفه حقوق: تعریف و ماهیت حقوق ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۰ خرداد، ۱۳۸۵ ۳۵ فلسفه حقوق: منابع حقوق ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۳۶ فلسفه حقوق: منطق حقوق ویژگی اثر : یدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۸ مرداد، ۱۳۸۵ ۳۷ قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی ویژگی اثر : تالیف-ناشر: میزان ۳۸ کلیات حقوق: نظریه عمومی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۲ بهمن، ۱۳۸۴ ۳۹ مبانی حقوق عمومی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۴۰ مسوولیت ناشی از عیب تولید: مطالعه انتقادی و تطبیقی در تعادل حقوق تولیدکننده و مصرف کننده ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ – ۱۵ آذر، ۱۳۸۴ ۴۱ مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۰۷ آبان،

دکتر ایرج گلدوزیان

بزرگان حقوقی » دکتر ایرج گلدوزیان

در سال ۱۳۱۸ خورشیدی در مشهد متولد شد. دورة ابتدایی را در مشهد و دورة متوسطه را در دبیرستان فرخی تهران به پایان رساند. در سفرهایی که طی دهة ۱۳۴۰ به فرانسه کرد، دوره های یک سالة جرم یابی ، کشف جرایم و جرم شناسی را که ویژة ضابطین دادگستری بود، در دانشکدة حقوق پانتئون و مدرسة عالی مولن فرانسه گذرانید. در سال ۱۳۴۴ وارد دانشکدة حقوق دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۴۸ رتبه اول کنکور فوق لیسانس حقوق جزایی گردید. در سال ۱۳۴۹ به فرانسه رفت و دردانشکدة پانتئون دکترای دانشگاهی حقوق جزا را دریافت کرد. وی در سال ۱۳۵۱موفق به دریافت دیپلم تحصیلات عالی حقوق خصوصی (D.E.S.) شد. سپس دکترای تخصصی علوم کیفری را دریافت کرد. دکتر گلدوزیان به مدت دو سال در دادگاه شهرستان کرتیل پاریس به کارآموزی نزد قاضی اجرای مجازاتها پرداخت . در سال ۱۳۵۵ با ارائه پایان نامة (قیومیت جزایی ، به دکترای دولتی حقوق بعد از اخذ (D.E.S.) دست یافت . در همین سال سمیناری دربارة قیمومیت جزایی در دیوان عالی کشروفرانسه برگزار کرد که از سوی استادان و قضات و صاحبنظران حقوق این کشور موردتوجه قرار گرفت و متن آن در نشریة علم کیفر و حقوق جزای فرانسه به چاپ رسید و دردائرة المعارف فرانسه از آن استفاده شد. ترجمة آن نیز در نشریة حقوق تطبیقی دانشکدة حقوق به چاپ رسید. 

پس از بازگشت به ایران در ۱۳۵۵ به عنوان محقق در مؤسسه مطالعات حقوق اسلامی وتطبیقی دانشکدة حقوق دانشگاه تهران مشغول به کار شد و همزمان در دانشگاه ملی ایران ، موسسه علوم بانکی ، مجتمع آموزش عالی قم ، دانشکدة حقوق دانشگاه تهران (عضو هیأت علمی ) دانشکده علوم قضایی ، دانشگاه شهید بهشتی به تدریس پرداخت که تا هم اکنون نیز ادامه دارد. وی دارای رتبة استادان دانشگاه بوده و وکیل دعاوی ،مشاور حقوقی ، و مترجم رسمی نیز می باشد. همچنین ایشان دارای درجة پروفسوری حقوق و عضویت در هیأت علمی دانشگاه بین المللی هاوایی می باشد. 

مهمترین آثار تألیفی و تحقیقی دکترگلدوزیان عبارتند از: 

۱ ـ حقوق جزای عمومی (دوجلدی ) 

۲ ـ حقوق جزای اختصاصی (جلد اول ) 

۳ ـ گفتارهایی در حقوق کیفری 

۴ ـ حقوق کیفری اختصاصی تطبیقی 

۵ ـ بایسته های حقوق جزای عمومی (۱و ۲و۳) 

۶ـمحشای قانون مجازات اسلامی 

و مقاله های حقوقی متعددی که در نشریات حقوقی مختلف به چاپ رسیده است .

- ایرج گلدوزیان، استاد دانشگاه، متولد ۱۳۱۸ مشهد

 اخذ دیپلم علوم طبیعى از دبیرستان فرخى تهران در سال ۱۳۳۷

 اخذ مدرک لیسانس حقوق از دانشگاه تهران، ۱۳۴۷

 اخذ مدرک فوق لیسانس (دیپلم) حقوق خصوصى در دانشگاه پاریس ۲ (پانتئون)، ۱۳۵۲

 اخذ مدرک دکتراى دانشگاهى حقوق جزا از دانشگاه پانتئون، ۱۳۵۱

 اخذ مدرک دکتراى تخصصى علوم کیفرى از دانشگاه پانتئون، ۱۳۵۳

 اخذ مدرک دکتراى دولتى حقوق از دانشگاه پانتئون، ۱۳۵۵

 تدریس در دانشگاه ملى (شهید بهشتى) از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۷۰

 استادیار مجتمع آموزش عالى قم وابسته به دانشگاه تهران، ۱۳۵۸

 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران، ۱۳۵۹

 دانشیار دانشگاه تهران، ۱۳۶۸

 استاد دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ تاکنون

 مدیرکل حقوقى دانشگاه تهران از سال ۱۳۶۴ به مدت ۳ سال

 معاون ادارى - مالى دانشکده حقوق دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۰ تا سال ۱۳۷۳

 عضو آکادمى بین المللى حقوق تطبیقى

 عضو انجمن هانرى کاپیتان فرانسه

 عضو مجمع نشر حقوق به زبان فرانسه

 تألیف ۲۵ مقاله علمى و کتابهاى ۱- حقوق جزاى عمومى، ۲- حقوق جزاى اختصاصى، ۳- گفتارهایى در حقوق کیفرى، ۴- حقوق کیفرى اختصاصى تطبیقى، ۵- بایسته هاى حقوق جزا و ۶- قانون مجازات اسلامى

هم اکنون چهار دهه تحصیل، تحقیق و تدریس در حوزه هاى حقوق جزا و حقوق خصوصى را در کارنامه خود دارد و در مقاله اى که چندى پیش به قلم آیت الله العظمى سیستانى مرجع شیعى ایرانى مقیم عراق در روزنامه کثیرالانتشار داخل ایران چاپ شد، این مرجع شیعى در یک مورد به کتاب «بایسته هاى حقوق جزا»ى این استاد دانشگاه تهران استناد کرده است.

ایرج گلدوزیان متولد ۱۳۱۸ شهر مشهد است که تحصیلات ابتدایى را در همان شهر طى مى کند و دوره متوسطه را در شهر تهران و در مدرسه فرخى واقع در جنوب تهران به پایان مى رساند.

دیپلم علوم طبیعى را از این دبیرستان به سال ۱۳۳۷ اخذ مى کند. به یاد دارد که به عنوان عضو تیمهاى والیبال و فوتبال مدرسه اش در سطح دبیرستان هاى جنوب و شرق تهران مقام اولى را کسب مى کند. شاگردى که پینگ پنگ هم بازى مى کرده و از جنبه اخلاقى و تربیتى به گونه اى بوده که دبیران مدرسه فرخى از او به عنوان الگو یاد مى کرده اند و از دیگر دانش آموزان مى خواسته اند که مثل او باشند. این نوع برخوردها باعث مى شده که او بیش از پیش نسبت به دیگران محترمانه رفتار کند.

در سال ۱۳۳۷ به خدمت نظام وظیفه اعزام مى شود و در قسمت حقوق و قوانین ژاندارمرى خدمت مى کند. بعد از گذراندن دوران سربازى در سال ۱۳۴۰ در رشته زبان و ادبیات فرانسه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تحصیلات خود را ادامه مى دهد. او در سال ۱۳۴۴ در رشته حقوق دانشکده حقوق دانشگاه تهران هم پذیرفته مى شود، بالاجبار دوره ۶ ساله تحصیل در زبان فرانسه را ناتمام گذاشته و به تحصیل در رشته حقوق روى مى آورد. در کنکور ورودى حقوق نفر سى و چهارم مى شود و رشته حقوق قضایى را براى تحصیل بر مى گزیند. در اسفند سال ۱۳۴۷ به عنوان دانش آموخته این رشته کار خود را در این دوره به پایان مى رساند.

او البته در سال ۱۳۴۰ به کشور فرانسه عزیمت نموده و دوره یک ساله کلاسهاى جرم یابى و کشف علمى جرایم و جرم شناسى را که مخصوص ضابطین دادگسترى فرانسه بوده، در دانشکده حقوق پانتئون (Panteon) و مدرسه عالى مولن فرانسه گذرانده است.

او در کنکور ورودى فوق لیسانس دانشکده حقوق و علوم سیاسى در رشته حقوق جزایى موفق به احراز رتبه اول مى شود. بعد از دو ترم تحصیل در این رشته در سال ،۱۳۴۹ علم آموزى اش را در این دوره ناتمام و به زعم خودش به دانشگاه معتبرترى در اروپا راه پیدا مى کند.

وى عازم فرانسه شده بود و به طور همزمان در چند رشته مصمم مى شود تحصیلاتش را در مقاطع عالى ادامه دهد.

در دانشکده پاریس ۲ (پانتئون) در رشته حقوق خصوصى مشغول تحصیل شده و در سال ۱۳۵۲ فارغ التحصیل این رشته در مقطع کارشناسى ارشد شناخته مى شود. او دکتراى دانشگاهى رشته حقوق جزا را در همان دانشکده از همان سال ۴۹ شروع و در سال ۱۳۵۱ به پایان مى رساند، ولى دیگر از تزش با عنوان «جغرافیاى جزایى ایران» دفاع نمى کند.

باز دکتراى تخصصى (سیکل سوم) علوم کیفرى را که از همان ۱۳۴۹ شروع کرده بود، در سال ۱۳۵۲ به پایان مى رساند با تزى تحت عنوان «آزادى مشروط».

«آزادى مشروط در حقوق ما هم پذیرفته شده. کسى که محکومیت به حبس پیدا کرده، بعد از طى کردن نصف مدت حبس اگر تضمین کافى بدهد که در آینده مرتکب جرم نشود و رفتارش هم از این موقعیت حکایت کند دادگاه مى تواند با آزادى مشروط او موافقت کند. اگر این فرد نوعى مرتکب جرم جدید شود، مجازات جرم جدید را با مجازات جرم قبلى باید تحمل کند. در ایران دادگاه آزادى مشروط را مى تواند تعیین کند و در فرانسه قاضى اجراى مجازات ها با این نوع آزادى موافقت مى کند».

اعطاى آزادى مشروط، از طرف دادگاه قانوناً ارفاق تلقى مى شود و لذا رد تقاضا قابل شکایت نیست. در ضمن جلب رضایت مدعى خصوصى شرط استفاده از آزادى مشروط نیست. مدت آزادى مشروط اصولاً شامل بقیه مجازات است ولى دادگاه مى تواند مدت آن را تغییر دهد و در هر حال در اجراى ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامى کمتر از یکسال و زیادتر از پنج سال نخواهد بود. مگر اینکه بقیه حبس کمتر از یکسال باشد که در این صورت مدت آزادى مشروط معمولاً برابر بقیه مدت حبس است.

علاوه بر این موارد، ارتکاب هر نوع جرم در مدت آزادى مشروط حتى جرایم غیر عمدى باعث از بین رفتن آزادى مشروط است. ایرج گلدوزیان در تز خود از چنین تاسلیسى مفید و مناسب دفاع مى کند. وى مدرک دکتراى حقوق دولتى حقوق را نیز در سال ۱۳۵۵ با دفاع از تز «قیمومت جزایى» اخذ مى کند.

وى در ارتباط با این تز مى گوید: «اشخاصى هستند که به ارتکاب جرم عادت دارند و قادر به کنترل وثبات خودنیستند. در فرانسه، تاسلیسى در پوشش مکتب دفاعى اجتماعى ایجاد شد که چنین فردى مجازات حبس اش ۱۰ سال باشد ولى این فرد تحت نظارت تشکیلات قضایى در اردوگاههاى خاصى باشد. به مدت ۵ سال این موضوع تحت بررسى قرار گرفت و بالاخره نتیجه گرفته شد که اجراى چنین حالتى براى کشور فرانسه پر هزینه خواهد بود. او در مقابل ۵ استاد راهنما، مشاور و متخصص و در عین حال مشهور و صاحب نام در زمینه حقوق از تز خود دفاع مى کند و با درجه افتخار آمیز کارش را در این خصوص به پایان مى رساند.

در همان زمان سمینارى درباره قیمومت جزایى در دیوان عالى کشور فرانسه برگزار شد که از سوى استادان و قضات و صاحب نظران حقوق این کشور مورد توجه قرار گرفت و متن ارائه شده توسط گلدوزیان و همکارانش در زمینه قیمومت جزا در نشریه علم کیفر و حقوق جزاى فرانسه (۱۹۷۶) به چاپ رسید و ترجمه آن هم در شماره ششم نشریه مؤسسه حقوق تطبیقى دانشگاه تهران انتشار یافت.

او در ارتباط با تز آزادى مشروط، قریب به دو سال در دادگاه شهر کرتیل پاریس نزد قاضى اجراى مجازات ها کار آموزى داشته است. ثمره این کار آموزى را هم آشنا شدن با نحوه اجراى عدالت و دقت در دادرسى در آن کشور قلمداد مى کند.

 

در زمان حضورش در فرانسه از سفر به شهرهاى فرانسه و دیگر شهرهاى فرانسوى غافل نبوده و چه به صورت گروهى و چه به صورت فردى به مسافرت رفته است وى اعتقاد دارد در آنجا افراد چندان وارد زندگى خصوصى دیگران نمى شوند. «ممکن است یکى دو بار پیش شما بیایند و یکى دوبار هم شما را به منزل خود دعوت کنند. در مجموع وجهه ما ایرانیان در آنجا از نظر افکار عمومى بهتر از آفریقایى ها و اعراب است. البته ژاپنى ها در آنجا نسبتاً محبوب هستند».

ایرج گلدوزیان بعد از بازگشت به ایران یعنى در سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۷۰ در دانشگاه ملى «شهید بهشتى» به صورت حق التدریس مشغول به تدریس شده بود. از سوى دیگر به عنوان محقق در مؤسسه حقوق تطبیقى دانشگاه تهران هم کار تحقیقاتى را از سر گرفت تا سال ۱۳۵۸. از این سال در مجتمع آموزش عالى قم (وابسته به دانشگاه تهران) عضو هیأت علمى شد و در سال پس از آن نیز استادیار و عضو هیأت علمى دانشکده حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران شد.

او علاوه بر کار تدریس و تحقیق چند سال در معاونت ادارى - مالى دانشکده حقوق دانشگاه تهران به کار پرداخت و قبل از آن هم مدیر کل حقوقى دانشگاه تهران شده بود.

گلدوزیان داراى پروفسورى حقوق و عضویت در هیأت علمى دانشگاه بین المللى هاوایى است. در سال ۱۳۶۸ با تقدیر هیأت ممیزه دانشگاه تهران دانشیار مى شود و در سال ۱۳۷۳ استاد این دانشگاه. حکم پایه ۲۶ استادى وى نیز در روز هشتم تیرماه ۱۳۸۴ به ایشان ابلاغ شده است.

او همواره در سالیان اخیر تلاش کرده کتاب هایش «به روز» باشد و از این روحتى کتاب هایى با تیراژ ۵ هزار جلد او پس از اندک زمانى نایاب مى شود.

در حال حاضر تهیه کتاب حقوق جزا جرائم اقتصادى را در دست تألیف دارد.

مى گوید: هر چقدر تعداد دانشجویانش در کلاس بیشتر باشد لذت بخش تر است، مثلاً کلاس هاى مقطع لیسانس برایش اینگونه است و او در چنین فضایى به ذوق مى آید.

از حقوق به خاطر اجراى قانون و برقرارى نظم و امنیت در جامعه دفاع مى کند و در پایان چنین اظهار نظرى دارد: 

«هدفم جلب افکار دانشجویان به حاکمیت قانون و احترام به حاکمیت قانون است. خوبى و بدى اش را نباید چندان بهانه کنیم، بالاخره اجراى قانون با همین وضع کنونى از هرج و مرج جلوگیرى مى کند»

استاد مهدی شهیدی

بزرگان حقوقی » استاد مهدی شهیدی

به طور خلاصه اینجانب مهدی شهیدی ، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) [در سال 1313] در یک خانواده فرهنگی علمی در شهر قزوین زاده شدم و پدرم را در سنین کودکی از دست دادم. 

پس از دوره ابتدایی و متوسطه به اخذ دیپلم ریاضی و مدارک دانشگاهی به موازات مطالعات در ادبیات عرب، منطق، فلسفه، فقه، اصول و سایر علوم مربوط و اخذ گواهی اجتهاد نایل آمدم. 

پس از موفقیت در مسابقه ورودی دانشگاه در رشته های مختلف ریاضی، ادبی، طبیعی مانند علوم ریاضی، پزشکی، حقوق و اقتصاد، رشته حقوق دانشکده حقوق دانشگاه تهران را برگزیدم. پس از گذراندن دوره های لیسانس و فوق لیسانس حقوق خصوصی با درجه ممتاز و با گذراندن دوره کارآموزی ، پروانه وکالت دادگستری را به دست آوردم. سپس به کشور فرانسه عزیمت کردم و ظرف مدت کوتاهی که تا آن زمان سابقه‎ای برای آن معلوم نشده ، دوره D.E.S را در حقوق خصوصی و D.E.S. در علوم کیفری را طی کردم و دکترای دولتی (Etat ) را در حقوق خصوصی اخذ کردم و رساله دیگری برای دکترای علوم کیفری در پاریس ثبت کردم که پس از بازگشت به ایران به علت اشتغال زیاد مجال گذراندن رساله این رشته را نیافتم. 

پس از بازگشت از فرانسه به عضویت هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران آن زمان با مرتبه استادیاری درآمدم و به موازات تدریس، به طور محدود به کار وکالت دادگستری نیز پرداختم. 

در دعاوی بین‎المللی به عنوان صاحب نظر و یا وکیل مدافع شرکت کردم و سالها برای کانون وکلای دادگستری مرکز در اختبار و کمیته استفتائات فعالیت کردم. 

ساعات تدریس من زیاد بود و در شروع فعالیت آموزشی و برای سه نیمسال تحصیلی پنجاه ساعت در هفته در دانشکده‎های حقوق و نیز علوم سیاسی و اقتصادی و موسسات دیگر تدریس کردم. تا کنون استاد راهنمای بیش از یکصد و بیست پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری بوده‎ام. 

کتابهایی چون، تشکیل قراردادها و تعهدات، اصول قراردادها و تعهدات، آثار قراردادها و تعهدات ،سقوط تعهدات و ارث از اینجانب منتشر شده است.. 

مقالات و سخنرانی های متعددی در رشته های حقوق مدنی، تجارت، بین‎الملل خصوصی و علوم کیفری و نیز در موضوعات مستحدث، مانند تلقیح مصنوعی انسان و ناباروری و غیره از اینجانب چاپ و منتشر شده است. 

در سال ۱۳۷۲ به عنوان استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی و در سال ۱۳۸۰ به عنوان استاد نمونه دانشگاههای کشور برگزیده شدم. 

مدتی نیز به تدریس قضات دادگستری تهران، اشتغال داشته و دارم. 

اکنون به تدریس در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ودکترای دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و نیز دکترای دانشگاه تربیت مدرس و به طور محدود به و کالت دادگستری اشتغال دارم.

توضیح سایت حقوقدان: استاد مهدی شهیدی در تاریخ ۲۵/۱۱/۸۳ به رحمت حق پیوست. روحش شاد، یادش جاودان و راهش پر پوینده.

خلاصه شرح حال تخصصی

سوابق تحصیل: 

گواهی اجتهاد در مورد علوم فلسفه،ادبیات ، فقه واصول ،کارشناسی وکارشناسی ارشد رشته حقوق بارتبه‌ممتازی ازدانشکده حقوق تهران ، دوره D.E.S ‏حقوق خصوصی ) دیپلم مطالعات عالی دولتی ( ازفرانسه ،دوره D.E.S ‏علوم کیفری ) دیپلم مطالعات عالی دولتی (ازفرانسه ، دکترای دولتی حقوق خصوصی از فرانسه ،تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی ودانشکده اقتصاد وعلوم بانکی وخدمات اجتماعی.

زمینه های علمی و تحقیقاتی: 

لوایح قانونی قانون مجازات ، ط‌رح قانون اساسی، اصلاح قانون تجارت ، مسائل معضل حقوقی استعلام شده از ط‌رف کانون وکلای دادگستری ،دعاوی مطروح بین سازمانهای دولتی واشخاص حقیقی وحقوقی خارجی ،مسائل استعلام شده از سوی بانک مرکزی و دفتر خدمات حقوقی بین المللی درکمیته های تخصصی و شورای حقوقی وزارت راه وترابری.

زمینه علمی مقالات: 

مسائل متنوع حقوقی ،حقوق مدنی بازرگانی وادله اثبات دعوی ،مسائل حقوقی مربوط به موضوعات مستحدث حاوی بحثها و تحلیلهای حقوقی برای اولین بار نظیر تلقیح مصنوعی انسان ،وضعیت حقوقی کودک آزمایشگاهی ومسائل کیفری.

استاد مهدی شهیدی در تاریخ ۲۵/۱۱/۸۳ به رحمت حق پیوست. روحش شاد، یادش جاودان و راهش پر پوینده.

دکتر علی حسین نجفی ابرند آبادی

بزرگان حقوقی » دکتر علی حسین نجفی ابرند آبادی

    
    
    

علی حسین نجفی ابرندآبادی، تخصص جرم شناسی و سیاست جنایی

▪متولد ۱۳۳۱

▪ دریافت مدرک کارشناسی حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ۱۳۵۳

▪عزیمت به فرانسه برای ادامه تحصیل

▪دریافت مدرک کارشناسی ارشد علوم جنایی (جرم شناسی و کیفر شناسی) دانشگاه پاریس ۲

▪تغییر رشته و ادامه تحصیل در رشته علوم سیاسی

▪ اخذمدرک کارشناسی ارشدعلوم سیاسی (مطالعات سیاسی) دانشگاه پاریس ۲

▪ دریافت دکترای سیکل سوم حقوق ـ گرایش جامعه شناسی جنایی ـ دانشگاه پو ( pau) فرانسه

▪ دریافت دکترای دولتی حقوق ـ گرایش سیاست جنایی ـ دانشگاه پو (pau)فرانسه

▪تألیف بیش از ۲۰ مقاله به زبانهای انگلیسی و فرانسه و ۴۰ مقاله به زبان فارسی

▪بازگشت به ایران و اشتغال به تدریس در دانشگاه شهید بهشتی

▪ دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

▪رئیس زمینه های بزهکاری اطفال، کیفرشناسی، جرم شناسی، جامعه شناسی جنایی، سیاست جنایی، تاریخ حقوق کیفری و...

▪برخی از آثار او عبارتند از: دانشنامه جرم شناسی به همراه آقای حمید هاشم بیگی، تقریرات، مباحثی در علوم جنایی، دفاع اجتماعی، مارک آنسل به همراه جناب دکتر آشوری، کیفر شناسی، برناربولک، تاریخ اندیشه های کیفری، ژان پرادل، نظام های بزرگ سیاست جنایی، میری دلماس مارتی ، درآمدی به سیاست جنایی ـ کریستین لازرژ، سیاست جنایی ـ کریستین لازرژ، جرم شناسی ـ ژرژپیکا

اقتصاد آزاد در گذشته متکی بر اصل «بگذارید تجارت آزاد باشد»، «بگذارید ثروت جریان آزاد پیدا کند» بوده است. مدت زمان زیادی است که این نوع اقتصاد، دچار تغییراتی شده و سرمایه داری به صورت یک نوع سرمایه داری واحدهای بزرگ درآمده است. رقابت سرسام آوری که شرکتهای تجاری و صنعتی با هم می کنند، موجبات تجمع و ادغام روز افزون آنها را فراهم می آورد، که این خود ضربه مهلکی است بر ضعیف تران. مؤسساتی که فعالیتشان با موفقیت همراه است، مؤسساتی هستند که مانند آدمخوران، دیگر مؤسسات را به خود جذب کرده و از میان می برند. ما در زمانی به سر می بریم که کنسرسیوم های بزرگ به راحتی کارخانجات کوچک را باز خرید می کنند. تجارت و معاملات کوچک به وسیله فروشگاه های زنجیره ای تهدید می شود. دیگر جایی برای پیشه ور و صنعتکار وجود ندارد. اگر دفاع و جانبداری از آنان تشدید نشود، بزودی از بین خواهند رفت. کشاورزان اگر به قطعه زمین کوچکی قناعت کنند، احتمال از میان رفتن و نابود شدن برای آنان زیاد است. رقابت اقتصادی یک نوع جنگ است. ایده ای که به موجب آن شخص قویتر و ثروتمندتر در اجتماع امروزی برنده است، اساس و پایه دموکراسی آزاد را فرسوده و نابود می کند» این یادداشت بخش هایی از مقاله بلند ژاک لئوته درباره خشونت است که علی حسین نجفی ابرند آبادی در دهه ۵۰ یعنی زمانی که دانشجوی دوره دکتری حقوق در دانشگاه پاریس بوده، به فارسی برگردانده است. نجفی ابرندآبادی در این سی سالی که از آن دوران گذشته، روحیه کنجکاو و جستجو گر دانشجویی اش را حفظ کرده و چه بسا گسترش و تعمیق بخشیده است.

ابرند آبادی متولد ۱۳۳۱ است. پس از پایان تحصیلات متوسطه، به دانشگاه تهران رفته و تا اخذ کارشناسی حقوق از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تحصیل در ایران را پی گرفته است. پس از آن بلافاصله راهی فرانسه می شود تا در جایی که گمان می برد مهد مبانی نظری رشته مورد علاقه اش است، به ادامه تحصیل بپردازد. علی حسین جوان کارشناسی ارشد علوم جنایی یا جرم شناسی و کیفر شناسی را از دانشگاه پاریس دریافت می کند و با گرایش تحصیلی جدید؛ مدرک کارشناسی ارشد مطالعات سیاسی را نیز از این دانشگاه می گیرد. ابرند آبادی در این دوران، آنچنان شیفته تحصیل و علم آموزی است که میان مقاطع تحصیلی اش وقفه ای نمی افتد و بلافاصله بعد از کارشناسی ارشد، در دانشگاه پو فرانسه، دانشجوی دکترای سیکل سوم حقوق با گرایش جامعه شناسی جنایی می شود. او بعد از دریافت این دکترا، از این دانشگاه موفق به اخذ درجه دکترای دولتی حقوق با گرایش سیاست جنایی نیز شده است. پس از پایان تحصیلات، او که میل جدی برای تطبیق یافته های علمی خویش با زادگاهش داشته، به ایران باز می گردد و همزمان با پژوهش و تحقیق، تدریس در دانشگاه را آغاز می کند. ابرند آبادی بیش از دو دهه است که به تدریس زمینه های آموزشی بزهکاری اطفال، کیفرشناسی، جرم شناسی، جامعه شناسی جنایی، سیاست جنایی، تاریخ حقوق کیفری و... سرگرم و اکنون دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی است. زمینه مشاوره او نیز در طول این سالها منطبق بر دانشی که آموخته؛ کیفر شناسی، جرم شناسی، بزهکاری اطفال و تاریخ حقوق کیفری بوده است. ابرند آبادی همچنان که مباحث روز حقوقی را دنبال می کند، به موضوعات تاریخی این دانش نیز علاقمند است. حاصل این علاقه و نگاه جست و جو گر در مباحث حقوقی، تألیف کتاب «تاریخ حقوق کیفری بین النهرین» به همراه حسین بادامچی بود که برای دانشجویان رشته حقوق کیفری و جرم شناسی به عنوان منبع اصلی درس «تاریخ حقوق کیفری» در مقطع کارشناسی ارشد به ارزش ۲ واحد تدوین شد.

این کتاب در یازده بخش و چهار فصل کلی با عناوین: مفاهیم، نظریه جرم، نظریه مجازات و آیین دادرسی، به بررسی دقیق تمدن بین النهرین از منظر حقوق جزا می پردازد. از دیگر آثار ابرند آبادی باید از کتاب دانشنامه جرم شناسی یاد کرد که به همراه حمید هاشم بیگی تدوین شده است. همچنین کتاب «تقریرات، مباحثی در علوم جنایی» که دی ماه ۱۳۸۱ به چاپ رسید، از دیگر آثار تألیفی ابرند آبادی به شمار می رود. تسلط و دانش به روز او در حوزه علم حقوق از یک سو و نیز آشنایی با مباحث تازه و منابع پایه این علم، در کنار تسلط و آشنایی او به چند زبان زنده دنیا، ابرند آبادی را ترغیب به ترجمه کتب مهمی در حوزه کاری اش نیز کرده است. از آن جمله است ترجمه دفاع اجتماعی اثر مارک آنسل به همراه دکتر آشوری، کیفر شناسی اثر برناربولک، تاریخ اندیشه های کیفری اثر ژان پرادل، نظام های بزرگ سیاست جنایی نوشته میری دلماس مارتی، درآمدی به سیاست جنایی نوشته کریستین لازرژ، سیاست جنایی اثر کریستین لازرژ و جرم شناسی نوشته ژرژپیکا.

او در انتخاب موضوعات کتب ترجمه اش و نیز تهیه منابع به روز برای دانشجویان، همواره وسواس ویژه ای داشته است. به طور مثال کتاب کیفرشناسی اثر بولک در سال ۱۹۹۱ میلادی به چاپ رسیده و ابرندآبادی فصل مقدماتی آن را در فاصله کمی یعنی در سال ۱۳۷۳ ترجمه کرده و توسط انتشارات مجد به چاپ رسانده است. ابرندآبادی مدیرگروه حقوق جزا و جرمشناسی نیز هست. او جرم را منطبق و برخاسته از محیط پیرامون جرم ارزیابی می کند و معتقد است: «ما در گام نخست جرم شناسی از نظر جامعه شناسی تأثیر سه نوع محیط را بر بزهکاری مطالعه می کنیم؛ نخست بررسی محیط طبیعی یا فیزیکی و شرایط جغرافیایی و اقلیمی بر بزهکاری است. در این بحث مطرح می شود که نحوه استقرار محل، کنار دریا بودن، گرم بودن، فصول سال و شمال یا جنوب بودن بر رفتار انسان ها تأثیر می گذارد. دوم درمقابل محیط طبیعی، ما محیط اجتماعی داریم. یکی از مؤلفین بلژیکی محیط اجتماعی را به دو دسته تقسیم کرده است: محیط اجتماعی عمومی و محیط اجتماعی خصوصی. محیط اجتماعی عمومی، آن شرایط عمومی است که برای تمامی مردمی که در یک نقطه معین و زمان معین قرار دارند و در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برای خود سیاست و برنامه هایی دارند، به طور مشترک وجود دارد و ما می توانیم یک جرم یا بزه را در پرتو آثار آن، بر سیاست های کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در بستر آن نظام بررسی کنیم. این تحقیق برای اولین بار بعد از فروپاشی شوروی سابق و آشکارشدن آمار جنایی در این کشور انجام شد و به این ترتیب بعضی از جرم شناسان غربی، نوع بزهکاری در شوروی سابق را با جرائمی که در دموکراسی های غربی، دموکراسی های لیبرال یا سوسیال دموکرات در اروپا اتفاق می افتد، مقایسه کردند. البته در شوروی سابق و در دوران حکومت حزب کمونیست، آمار اعمال مجرمانه افزایش داشت. در نظام شوروی سابق، جرم ها عموماً از نوع فساد مالی بود، چرا که در آنجا مالکیت خصوصی معنایی نداشت و مالکیت به صورت عمومی بود. درمقابل در کشورهای غربی بزهکاری جوانان بیشتر بوده و هست. این کجروی های اجتماعی که جنبه جرم هم ندارند، در این کشورها به دلیل آزادبودن روابط و وجود آزادی نسبت به شوروی سابق بیشتر بوده است. از این رو محیط سیاسی، محیط اقتصادی و محیط اجتماعی که هر نظام ایجاد می کند، بر رفتار افراد و ازجمله بزهکاری آنها تأثیرگذار و قابل تأمل و بررسی است. همچنین ما محیط اجتماعی شخصی نیز داریم. این محیط، محیطی است که در مورد هر فرد ویژگی خاص خود را دارد. برای نمونه یک فرد در یک خانواده پرجمعیت به دنیا می آید و دیگری در خانواده ای کم جمعیت. یک فرد در خانواده ای منسجم و سلامت تربیت می شود و دیگری در خانواده ای در حال فروپاشی.»(۱) ابرند آبادی در کنار پژو هش و تدریس، حضور مستمر و پر رنگی در مجتمع علمی مرتبط با رشته خویش دارد و پیوسته در حال انطباق یافته های علمی خویش با شرایط پیرامون است. به همین سبب است که او درارتباط با وقایع پیرامون، همواره واکنش های سریع و به موقع داشته است.

دکتر سید علی آزمایش

بزرگان حقوقی » دکتر سید علی آزمایش

سوابق تحصیل:

کارشناسی حقوق و کارشناسی ارشد علوم جزائی و جرم شناسی ازدانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، دکترای جامعه شناسی و دکترای دولتی حقوق خصوصی با تخصص علوم جزائی و جرم‌شناسی از دانشگاه مونپلیه فرانسه .

مرتبه علمی:

استادیاردانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران در سال 1349 ، دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران از سال 1354 تاکنون .

زمینه های علمی و تحقیقاتی:

حقوق ایران دررابطه باحقوق کودک ،حقوق ایران دررابطه بامنع استعمال سلاحهای شیمیایی و باکتریولوژیک ، راهنمائی ، مشاوره و نظارت بر 20 پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتر

ابوالقاسم گرجى

ابوالقاسم گرجى

سال و محل تولد: ۱۳۰۰ تهران

رشته تخصصى: فقه و اصول اسلامى

فعالیت ها:

ـ ورود به مکتب خانه و پرداختن به تحصیلات اولیه

ـ شروع به تحصیل و در عین حال تدریس دروس مقدماتى فقه و اصول و بعد از آن پرداختن جدى تر به اصول، فلسفه و منطق

ـ فراگیرى دروس قوانین، رسائل، مکاسب، کفایه و درى خارج نزد اساتید بزرگوارى از جمله آقاشیخ محمدرضا تنکابنى و ...

ـ عزیمت به نجف اشرف و حضور در محضر عالمانى همچون آقاشیخ محمدعلى کاظمى و آیت الله خویى و فراگیرى دروسى در اصول فقه همچون مکاسب، طهارت، صلوة و تفسیر و اخذ اجازه اجتهاد از علماى حوزه علمیه نجف اشرف

ـ عزیمت به تهران در سال ۱۳۳۰ و شروع به تدریس مکاسب، کفایه و خارج در مدارس گوناگون و منزل تاکنون

ـ شروع به تدریس ادبیات فارسى و عربى در دبیرستان ها در سال ۱۳۳۲

ـ ورود به دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران و شروع به تدریس در همان دانشکده از سال ۱۳۳۷

ـ تدریس دروسى همانند ادبیات، فقه و اصول در دانشکده الهیات ومعارف اسلامى و پس از آن تدریس در سایر دانشکده ها

ـ اخذ دکتراى فلسفه و حکمت اسلامى از دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲

ـ ارتقا به مقام استادى دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۲ و مدیریت گروه هاى مختلف آموزشى دانشکده هاى علوم انسانى دانشگاه تهران

ـ ریاست دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۱

ـ عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهورى اسلامى ایران

ـ برگزیده به عنوان چهره ماندگار عرصه فقه و حقوق اسلامى در دومین همایش چهره هاى ماندگار سال ۱۳۸۱

آثار:

مسائل هامه، من مسایل الخلاف، تصحیح و تعلیق و تحقیق کتاب (الذریعة الى اصول الشریعه)، تفسیرى از مجمع البیان طبرسى با نام (جوامع الجامع)، صرف و نحو، ترجمه و تلخیص کتاب (عده الاصول) شیخ طوسى، تحول علم اصول فقه، تاریخ فقه و فقها، منابع و قواعد فقه، نگارش مقالاتى در مجلات ومنابع معتبر از قبیل دائرة المعارف بزرگ اسلامى، دانشنامه جهان اسلام و ...

الهام تقى زاده: در آستانه ۸۳ سالگى با درد پایى که راه رفتن را براى او دشوار کرده است، همچنان پس از نیم قرن تدریس و تحصیل درس فقه و حقوق، مشغول تحقیق و تدریس است.

هر روز بعد از اذان صبح بیدار مى شود و در اتاق کارش تحقیق و کاررا پى مى گیرد تا ۶ و ۷ شب. سه چهار روزى هم براى تدریس در دانشگاه، خود را از آن سوى تهران به دانشکده حقوق در انقلاب مى رساند و درس مى دهد. دکتر ابوالقاسم گرجى متولد ۱۳۰۰ در تهران است و حالا در ۸۳ سالگى، وقتى به افق دور مى نگرد و طنین خوش و آرام گذشته را به یاد مى آورد، در جاى جاى آن، به رضایتمندى از کار و حرفه خود مى رسد.

ابوالقاسم گرجى مى گوید: «در دوران کودکى از ۷ـ۸ سالگى قرآن مى خواندم و وقتى پس از قرائت قرآن در مجالس بارها مورد تشویق واقع مى شدم، انگیزه ام قوت مى گرفت تا معارف اسلامى را دنبال کنم.» ۱۳ ، ۱۴ سالگى مقدمات معارف اسلامى را که شامل صرف و نحو ادبیات عربى بود، آغاز کرد و به خاطر پشتکار و علاقه اش به این رشته از همان سال ها موفق شد مربى خوبى براى همسن و سال هاى خود و همچنین افراد مسن و تجار و کسبه آن زمان شود.

او آنقدر در کار تربیت دانشجویانش شهره شده بود که در محضر استاد و عالمانى چون آقا شیخ محمدعلى کاظمى و آیت الله خویى فراگیرى دروسى در اصول فقه همچون مکاسب، طهارت، صلوة و تفسیر و... را دنبال کرد و تا اخذ اجازه اجتهاد از علماى حوزه علمیه نجف اشرف را به دست آورد.

او در بحبوحه نوجوانى و جوانى اش در ۲۳ سالگى به پیشنهاد استاد خویى به نجف رفت و دروس صرف و نحو و علوم این چنینى را در آنجا آموخت و با همه کمبودهایى که در نجف داشت توانست معلم و مربى خوبى براى آنچه آموخته بود، باشد.

«از سن ۱۳ سالگى به خاطر علاقه وافرى که به مسائل فقهى داشتم و با تشویق پدرم که آن زمان مردى متدین و مذهبى بود توانستم راهم را انتخاب کنم. از همان سال ها، درس صرف و نحو را به صورت آزاد فرا گرفتم تا اینکه در ۲۳ سالگى با پیشنهاد یکى از علما به شهر نجف رفتم و آنجا این درس را ادامه دادم.»

پس از مدتى در نجف از نظر مالى در مضیقه قرار گرفت: «خواستم که به ایران برگردم، روزى به حرم امیر رفتم و گله به امیرالمؤمنان کردم که این رسم نیست من براى تحصیل علم و دین اینجا باشم و توانى براى ابتیاع نان نیز نداشته باشم. به سختى پس از تضرع و راز و نیاز در حرم به حجره طلبگى ام برگشتم، بلافاصله به فکرم رسید که قالیچه اى را که در اتاق بود براى گذران زندگى ببرم و بفروشم، لحظه اى دراز کشیدم تا قدرى استراحت کنم و گرسنگى را از یاد ببرم، ولى متأسفانه از شدت گرسنگى خوابم نمى برد. یک دفعه فردى که با من آشنا بود و نامش حاج رضایى اربابى بود و طلبه، در زد، در را باز کردم. او پس از لحظه اى درنگ از من خواست که ۶ دینارش را بگیرم تا کارم راه بیفتد، تعجب کردم، چون کسى از وضع و زندگى من خبر نداشت، وقتى علت را جویا شدم، حاج اربابى گفت: به من الهام شده بود و حالا آمده ام تا این چند دینار ناقابل را به صورت قرض از من دریافت کنى و به امورات خود برسى.

هنوز باورم نمى شد که دستى از غیب به یارى من آمده بود. پس از گرفتن دینار به مغازه اى رفتم و احتیاجاتم را رفع کردم. پس از آن بود که وضعم بهتر شد و اوضاع مالى ام تغییر کرد. در نجف ماندم و از برگشتن صرف نظر کردم. پس از چند سال یادگیرى دروس فقه و اصول در سال ۱۳۳۰ به ایران برگشتم.»

ابوالقاسم گرجى با آنکه در این کهنسالى به لرزش افتاده و از درد پایش شکوه مى کند، وقتى یاد روزهاى دور گذشته مى افتد، با همان شور جوانى مى گوید: «پس از برگشت از نجف سه ماه در مدرسه فیضیه در قم به تدریس پرداختم، سپس براى اینکه در جایى بتوانم تدریس کنم و مدرک داشته باشم و سر و سامانى به زندگى ام بدهم، در کلاسهاى متفرقه آن زمان شرکت کردم تا تصدیق مدرسى را داشته باشم. آن زمان امتحانى به نام مدرسى بود و بدین صورت بود که اگر کسى تصدیق ششم را داشت، مى توانست در این آزمون شرکت کند و دیپلم دریافت کند. من در این امتحان شرکت کردم و از قضا شاگرد اول نیز شدم. از این جهت بود که در سال ۳۰ شروع به تدریس مکاسب، کفایه و خارج در مدارس گوناگون و منزل کردم و از سال ۳۲ نیز به تدریس ادبیات فارسى و عربى در دبیرستانها پرداختم.» عینکش را بر مى دارد، خستگى چشم هایش را مى گیرد و ادامه مى دهد: «آن زمان آنقدر به تحصیل علم و تدریس آن به دیگران سرگرم بودم که زندگى جارى را از یاد برده بودم. راستش پدرم ازدواج را به یادم آورد! این گونه بود که در سن ۳۶ سالگى و در سال ۱۳۳۶ ازدواج کردم و حالا صاحب دو فرزند هستم... پدرم آقا شیخ محمدحسن رزاز، اهل تهران بود و مردى متدین و متعهد و علاقه مند به علما و فقها.»

او سهم به سزایى در موفقیت هایش در علم و زندگى دارد. حالا پس از سالها از اینکه در این رشته درس آموخته و درس داده، بسیار راضى و خشنود است.

در سال ۳۷ بود که براى تدریس به دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران راه یافت و همزمان شروع به تحصیل در همان دانشکده کرد. تدریس دروسى همانند ادبیات، فقه و اصول در دانشکده الهیات و معارف اسلامى و پس از آن تدریس در سایر دانشکده ها.

 

ابوالقاسم گرجى به خود قول داده بود که هرچه در محضر عالمان بز رگى چون شیخ محمدعلى کاظمى و آیت ا• خویى آموخته در «طبق اخلاص» بگذارد و تقدیر دین او را ادا کرد و این چنین بود که در سن ۸ ـ ۳۷ سالگى با توجه به اینکه فقط لیسانس داشت، از او خواهش کردند در چند دانشکده به دانشجویان در سطح دکترا هم درس بدهد و همزمان به ادامه تحصیل بپردازد.

شناخت علما و فقها از او باعث شد که موفقیتهاى چشمگیر او بیش از پیش شود. گرجى در سال ۴۲ موفق به اخذ دکتراى فلسفه و حکمت اسلامى از دانشگاه تهران شد. پس از چنین شایستگى، مسؤولان دانشکده حقوق دانشگاه تهران از او دعوت به همکارى کردند و این گونه بود که وى رسماً به دانشکده حقوق منتقل شد و به صورت رسمى به تدریس پرداخت.

او در سال ۵۲ موفق به ارتقا به مقام استادى دانشگاه تهران و مدیریت گروههاى مختلف آموزشى دانشکده هاى علوم انسانى دانشگاه تهران شد. در سال ۶۱ نیز ریاست دانشگاه تهران را به دست گرفت و از آن سالها عضو پیوسته فرهنگستان علوم شد.

ابوالقاسم گرجى پس از سالها تحقیق و تدریس در امور فلسفى بیش از ۲۰ جلد کتاب در فقه و اصول نگاشته و چندین کتاب زیر چاپ دارد، همچنین بیش از ۱۳۰ تا ۱۴۰ مقاله در باب مسائل مختلف حقوقى به چاپ رسانده است.

«در سالهاى نوشتن، حاشیه هاى بسیارى بر متون کهن نوشتم و تصحیح کردم و مقدمه و پاورقى بسیارى به آنها افزودم. مثلاً تفسیر جوامع الجوامع من جزو کتاب سال و کتاب ده ساله اول انقلاب شد و چندین جایزه و لوح تقدیر به خود اختصاص داد.»مسائل هامه من مسائل الخلاف، تصحیح و تعلیق و تحقیق کتاب (الذریعه الى اصول الشریعه)، تفسیرى از مجمع البیان طبرسى با نام (جوامع الجامع)، صرف و نحو، ترجمه و تلخیص کتاب (عدة الاصول) شیخ طوسى، تحول علم اصول فقه، تاریخ فقه و فقها، منابع و قواعد فقه، نگارش مقالاتى در مجلات و منابع معتبر از قبیل دایرة المعارف بزرگ اسلامى، دانشنامه جهان اسلام و... از جلمه آثار و کتب به چاپ رسیده از ابوالقاسم گرجى است.

«از همان اول کودکى عاشق حقوق بودم، آن سالها وقتى مى گفتند علم، فقط حقوق و فلسفه را مى شناختند و حالا پس از ۶۰ سال تحصیل و تدریس، همچنان شوق و علاقه ام کم نشده و خسته نیز نشده ام.»

استاد محمد جعفر جعفری لنگرودی

بزرگان حقوقی » استاد محمد جعفر جعفری لنگرودی

بسم الله الرحمن الرحیم استاد دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی در سال 1302ه.ش در شهرستان لنگرود گیلان در خانواده ای اهل علم به دنیا آمد. تحصیلات آغازین را نزد پدر که مردی روحانی بود فرا گرفت. پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه، تحصیلاتش را در دانش سرای مقدماتی رشت پی گرفت و سرانجام گمشده سالیان خود را در حوزه علم و احساس خراسان یافت و روزگاری دراز نزد برجسته ترین استادان زمان به تحصیل فقه، اصول، فلسفه، منطق، عرفان و علوم دیگر حوزه پرداخت. پس از تکمیل مطالعات حوزوی و اخذ درجه اجتهاد، موفق به اخذ دکترای حقوق از دانشگاه تهران گردید و همزمان به قضاوت در دادگستری و تدریس در دانشگاه پرداخت. تألیف قریب یکصد جلد کتاب و مقاله در طول بیش از پنجاه سال حاصل کارنامه درخشان علمی مردی است که بر تارک علم گام نهاده است که اگر عناوین کتاب های او را از فهرست ادبیات حقوقی ایران بردارند، دانش حقوق از بسیاری از گنجینه های ناب خود تهی خواهد ماند.(متن از پشت جلد کتاب بر تارک علم نوشته دکتر محمدرضا قنبری)
تصویر بزرگ از استاد محمد جعفر جعفری لنگرودی:http://s1.picofile.com/file/6755732392/ostad_langroodi_haghgostar_ir.jpg
-------------
معرفی کتاب بر تارک علم:

بر تارک علم

(شرح زندگانی، افکار و آثار استاد دکتر محمدجعفرجعفری لنگرودی)

این اثر گرانبها از تألیفات محمدرضا قنبری است و در ٣۶۶ صفحه توسط انتشارات گنج دانش به چاپ رسیده است.

 
 
نویسنده که خود از شاگردان و همراهان قدیمی استاد جعفری بوده، به شیوه ای شایسته و در بیست بخش، زندگانی پرفراز و نشیب استاد خویش و تلاشهای او در اعتلای حقوق ایران را به تصویرکشیده است.


بذرآفتاب(سروده مؤلف در وصف استادجعفری لنگرودی)، درجستجوی عدالت، معجزه فیش، دانش ادبی، جهاد دائرة المعارف نویسی، رساله دکتری استاد، فرهنگ بومی، خلق مداوم آثار، پرداخت ویژه به اهل سنت، شرح قانون مدنی، بزرگداشت استادان، برآستان دوست، تیغ قلم، قاطعان طریق، گزند معاصرت، شرح حال خودنوشت استاد، مصاحبه کیهان فرهنگی با استاد، دیدگاه های فکری، اجتماعی، فلسفی، ادبی، تاریخی، گزیده اشعار استاد، فهرست ها و تصاویر(چهرة استادان دکترجعفری، نویسندگان قانون مدنی، تصاویر استاد، استادان هیأت رسیدگی رساله دکتری استادجعفری، دوستان و همدرسان، اوراق معانی(تقریظ اساتید استاد برآثار، تصاویر روی جلد آثار استاد و...)

اینک قسمتی از پیشگفتار کتاب را می خوانیم:

انسان است و حق شناسی او

صاحب این قلم سالیانی چند را در خدمت استاد فرزانه دکترمحمدجعفرجعفری لنگرودی به سرآورده و از خرمن دانش و فضیلت استاد به قدر استطاعت توشة علم فراهم کرده است تا آن گاه که استاد دانشور درسهایی را که خود در دانشکدة حقوق دانشگاه تهران می گفتند به علت بیماری و تبعات ناشی از کسالت و گرفتاری به این شاگرد ناچیز سپردند و او را وام دار اعتماد، احسان و عنایت خویش کردند و در طول سالهایی هم که در ایران بودند، مشکل گشای هماره و همواره مباحث مختلف فقه و اصول و حقوق و شعر و ادب این ارادتمند دیرین بودند و اختصاص این ذره به خورشید حضرت استاد آن چنان بود که ارباب دانش حقوق، وکلا، قضات و استادان دانشکده حقوق، این بی مقدار را خویشاوند سببی ایشان پنداشته و می پندارند...

در سالهای پس از هجرت ناخواسته استاد به انگلستان که عامل اصلی آن بیماری جانکاه قلبی بود نیز این دوستدار به تدریس درس های اختصاصی استاد همانند مقدمه علم حقوق-حقوق تعهدات-مدنی ارث و... در دانشکده های حقوق کشور مباهی و مفتخر بوده است و همواره در اکثر اجتماعات و جلسات اولین پرسش دوستداران استاد، احوالپرسی و پرس و جوی حالات ایشان از این فدوی بوده است. همواره در دل این شاگرد قدیمی بوده است که به نحوی خاطره استاد  را بزرگ بدارم و در حد بضاعت گامی هرچند کوچک در این راه بردارم... تا آنکه به مناسبتی موخره جلد دوم کتاب دائره المعارف علوم اسلامی استاد را می خواندم که در آغاز بحث و یادکرد از استاد خودشان مرقوم داشته اند: انسان است و حق شناسی او. این عبارت موجز و کوتاه که ریشه در تعالیم قرآنی هم دارد، آن خواهش دیرین را قوت بخشید. بیش از این تأخیر را جائز ندانستم و حاصل کار چیزی است که در پیش چشم دارید که اگرچه در جنب علم و اندیشه والای استاد به مثابه قطره ای است از رودی، اما چون به سفارش دل نگاشته آمد قصه آن به قول صاحب تاریخ بیهقی از لونی دیگر است....