نحوه اجرای احکام
اجرای احکام آخرین مرحله دادرسی کیفری و حقوقی و هدف نهائی آن است . احکامی به مرحله اجراء در خواهد آمد که لازم الاجرا گردیده باشد و احکام لازم الاجراء عبارتند از:
اجرای احکام آخرین مرحله دادرسی کیفری و حقوقی و هدف نهائی آن است . احکامی به مرحله اجراء در خواهد آمد که لازم الاجرا گردیده باشد و احکام لازم الاجراء عبارتند از:
1- حکم قطعی دادگاه بدوی
2- حکم دادگاه بدوی که در مهلت مقرر تجدیدنظر خواهی نشده و یا اگر تجدیدنظر خواهی شده اعتراض رد شده
3- حکم دادگاه بدوی که مورد تأیید مرجع تجدیدنظر قرار گرفته
4- حکمی که دادگاه تجدیدنظر پس از نقض حکم دادگاه بدوی صادر می کند.
الف)اجرای احکام کیفری
اجرای احکام کیفری توسط دادسراهای عمومی و انقلاب که در معیت دادگاههای عمومی و انقلاب باشد توسط دادیار اجرای احکام صورت می گیرد و در دادگاههای بخش توسط دادگاه صادر کننده حکم انجام می شود.
ترتیب اجرای احکام کیفری :
1- اجرای حکم توسط دادسراهای عمومی و انقلاب که در معیت دادگاههای عمومی و انقلاب می باشد بوسیله قاضی اجرای احکام صورت می گیرد و در دادگاههای بخش توسط دادگاه صادر کننده رأی یا دادگاه جانشین انجام می شود.
2- اجرای احکام کیفری بوسیله مأموران یا سازمان دولتی و یا عمومی بعمل می آید و مقام قضائی مجری حکم دستور اجراء و آموزش لازم و نظارت کامل بر چگونگی اجرای حکم و اقدامات آنان بعمل می آورد.
3- عملیات اجرای حکم پس از صدور دستور مقام قضائی مجری حکم شروع و به هیچ وجه متوقف نمی شود مگر در مواردی که دادگاه صادر کننده حکم در حدود مقررات دستور توقف اجرای حکم صادر نماید.
4- مواردی که تأخیر در اجرای حکم بموجب قانون پیش بینی شده در مواد 288 و 291 قانون آئین دادرسی کیفری و مواد 262 و 292 و 91 قانون مجازات اسلامی ذکر گردیده جهت اطلاع بیشتر به این مواد قانونی مراجع شود.
5- احکام کیفری یا شامل شلاق یا حبس یا جزای نقدی و یا دیه و یا مجازات شرعی از قبیل قصاص نفس یا قصاص عضو یا اعدام یا تبعید است.
6- اجرای حکم شلاق طبق مواد 288 و 290 قانون آئین دادرسی کیفری انجام می شود جهت اطلاع بیشتر این مواد قانونی مراجعه شود.
7- اشخاصی که به حبس محکوم می شوند با اعلام نوع جرم و میزان محکومیت برای تحمل کیفر توسط قاضی اجرای احکام به زندان معرفی می شوند.
8- در اجرای حکم به جزای نقدی میزان محکوم به باید به حساب خزانه دولت واریز و برگ رسید آن پیوست پرونده شود ، اگر محکوم“ علیه جریمه خود را پرداخت ننماید به زندان معرفی می شود و به ازاء هر یکصد هزار ریال یک روز در زندان تحمل کیفر می نماید.
9- چگونگی پرداخت دیه و مهلت آن بدین شرح است: دیه قتل عمد یکسال پس از قتل. دیه شبه عمد و صدمات شبه عمد ظرف دو سال از تاریخ وقوع جرم و دیه خطای محض ظرف مدت سه سال از تاریخ وقوع جرم که دیه قتل عمد و شبه عمد بعهده جانی و دیه خطای محض با شرایطی بعهده عائله می باشد.
10- اجرای حکم قصاص نفس یا اعدام و یا رجم و یا صلب طبق ماده 293 آئین دادرسی کیفری به مرحله اجراء در خواهد آمد . برای اطلاع بیشتر به این ماده قانونی مراجعه شود.
11- اشخاصی که به تبعید محکوم شده اند به محل اعزام و مراتب به دادگاه و نیروی انتظامی محل ابلاغ شود.
12- کلیه ضابطین دادگستری و نیروهای انتظامی ، نظامی و رؤسای سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و یا مؤسسات عمومی در حدود وظایف خود مکلفند دستورات مراجع قضائی را در مقام اجرای احکام رعایت نمایند تخلف از انجام دستور مستوجب مجازات مقرر در ماده 576 قانون مجازات اسلامی می باشد.
13- برای اطلاعات بیشتر به قانون آئین دادرسی کیفری دادگاههای عمومی و انقلاب و سایر قوانین مرتبط راجعه و یا با وکیل و مشاور حقوقی مذاکره نمایند.
ب) اجرای احکام حقوقی
اجرای احکام حقوقی هیچ حکمی از احکام دادگاهها به مرحله اجراء گذاشته نمی شود مگر اینکه قطعی شده و یا قرار اجرای موقت آن در مواردیکه قانون تعیین می کند صادر شده باشد و به محکوم“ علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ و محکوم له و یا قائم مقام قانونی یا نماینده او کتباً از دادگاه تقاضای اجرای حکم را نماید .
ترتیب اجرای احکام حقوقی:
1- هیچ حکمی از احکام دادگاهها به مرحله اجراء گذاشته نمی شود مگر اینکه قطعی یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون تعیین می کند صادر شده باشد.
2- احکام دادگاهها وقتی بموقع اجراء گذاشته می شود که به محکوم“ علیه یا وکیل و یا قائم مقام قانونی او ابلاغ و محکوم له یا قائم مقام قانونی یا نماینده او کتباً از دادگاه تقاضای اجرای حکم را نمایند.
3- اجرای حکم با صدور اجرائیه بعمل می آید ، مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد.
4- صدور اجرائیه با دادگاه بدوی می باشد و برگهای به تعداد محکوم علیهم بعلاوه دو نسخه صادر می شود که یک نسخه در پرونده اصلی و یک نسخه آن پس از ابلاغ در پرونده اجرای احکام و یک نسخه در هنگام ابلاغ به محکوم“ علیه داده می شود.
5- اجرای حکم تحت نظارت دادگاه صادر کننده رأی از طریق مدیر اجراء و توسط مأمور اجراء به مرحله اجراء درخواهد آمد.
6- همینکه اجرائیه به محکوم“ علیه ابلاغ شد مکلف است ظرف مدت ده روز مفاد آن را اجراء نماید یا ترتیبی برای پرداخت محکوم به را بدهد و یا مالی را معرفی نماید که استیفاء محکوم به از آن میسر باشد و اگر در این مدت مدلول حکم را اجراء ننماید محکوم له می تواند درخواست کند که از اموال محکوم“ علیه معادل محکوم به را توقیف نماید وفروش اموال منقول و یا غیرمنقول از طریق زاید بعمل می آید.
7- در مواردی که حکم دادگاه جنبه اعلام و مستلزم عملی از طرف محکوم“ علیه نیست از قبیل اعلان اصالت یا بطلان سند نیازی به صدور اجرائیه نمی باشد.
8- در مواردیکه سازمانها و مؤسسات دولتی یا وابسته به طرف دعوی نبوده ولی اجرای حکم باید بوسیله آنها صورت گیرد نیاز به صدور اجرائیه نیست و سازمانهای مذکور موظفند به دستور دادگاه حکم را اجراء نمایند.
9- از حقوق و مزایای کارکنان سازمانها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و شهرداریها و بانکها و شرکتها و بنگاههای خصوصی و نظایر آن در صورتیکه محکوم“ علیه دارای زن یا فرزند باشد یک چهارم و اگر زن و فرزند نداشته باشد یک سوم آن توقیف می گردد.
10- حکمی که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نخواهد بود و هرگونه اشکال یا ابهام و یا ایجاد اختلالی در نحوه اجرای احکام پیش بیاید دادگاه صادر کننده حکم اقدام به رفع اشکال و ابهام می نماید.
11- چنانچه موضوع حکم استرداد مال یا مطالبه باشد محکوم“ علیه از استرداد و یا پرداخت خودداری کند بدرخواست محکوم له و تا اجراء مفاد حکم و یا احراز اعتبار محکوم“ علیه بازداشت خواهد شد.
12- برای اطلاعات بیشتر به قانون اجرای احکام مدنی مراجعه و یا با وکیل و مشاور حقوقی مذاکره نمائید